CETINJE
Cetinje je istorijska i sadašnja prijestonica Crne Gore, udaljena od Podgorice (glavnog grada) svega 36 km, a od Budve (crnogorske „prijestonice turizma“) svega 32 km.
https://www.instagram.com/p/BqTCik7hw-t/
Smješten u podnožju planine Lovćen, na prosječnoj nadmorskoj visini od 670 m, ovaj grad „skriva“ veliki broj istorijskih građevina, relikvija, manastira, crkvi i muzeja, te s pravom nosi naziv „grad-muzej“. Zbog svoje autentične arhitekture, šarmantnih ulica i bogatstva kulturnih zdanja, Cetinje je svojevrsna razglednica Crne Gore, a godišnje ga posjeti više od 100.000 turista.
Nastanak današnjeg Cetinja veže se 15. vijek i vladara Zete Ivana Crnojevića. Naime, izgubivši od Turaka dotadašnju prestonicu Žabljak, Ivan Crnojević je odlučio da premjesti svoje sjedište u nepristupačnije krajeve – u kraško Cetinjsko polje podno Lovćena, sagradivši 1482. godine dvor, a potom i manastir Svete Bogorodice, u koji je kasnije premjestio sjedište Zetske mitropolije.
Štamparija Crnojevića ili Cetinjska štamparija je jedna od najstarijih ćiriličkih i slovenskih štamparija, a ujedno i najstarija srpska, odnosno južnoslovenska štamparija, koja je radila od 1493. do 1496. godine na Cetinju, pod upravom jeromonaha Makarija i pod pokroviteljstvom Đurđa Crnojevića, vladara Crne Gore.
Prvo štampano djelo bilo je Oktoih. Oktoih ili Osmoglasnik pravoslavna je bogoslužbena knjiga, zbornik pesama posvećenih Hristovom vaskrsenju.
Foto: Wikipedia
Nagli uspon Cetinja pod Crnojevićima prekinut je na samom kraju 15. vijeka, jer je Zeta 1499. godine izgubila samostalnost, te se jedini slobodni dio države, koja se od tada naziva Crnom Gorom, sveo na krševiti prostor između Rijeke Crnojevića i Boke Kotorske.
Neprestane borbe protiv Turaka dovode do dvovjekovne stagnacije u razvoju Cetinja. Ponovni razvoj počinje tek krajem 17. vijeka dolaskom dinastije Petrović na vlast u Crnoj Gori. Godine 1697. rodonačelnik crnogorske kraljevske dinastije Petrović – Danilo, biva izabran za Cetinjskog mitropolita. Dinastija Petrović, s pravom nasljedne vlasti, sa Cetinja će vladati Crnom Gorom u naredna dva stoljeća.
Zauzeti vođenjem oslobodilačkih ratova i jačanjem jedinstva u Crnoj Gori, vladika Danilo i njegovi nasljednici nijesu imali dovoljno vremena za temeljnije djelovanje na izgradnji Cetinja. Otud, prvi značajniji momenat iz životopisa grada, koji se tiče njegovog osjetnijeg razvoja, dogodiće se za vrijeme vladavine Petra II Petrovića Njegoša.
Foto: Wikipedia
Petar II Petrović Njegoš bio je duhovni i svetovni vladar Crne Gore, te jedan od najvećih crnogorskih i srpskih pjesnika i filozofa.
Njegoš je rođen u selu Njeguši, blizu Cetinja. Obrazovao se u nekoliko crnogorskih manastira i postao je duhovni i svetovni vođa Crne Gore po smrti svog strica Petra I. Zaslužan je i za ujedinjavanje crnogorskih plemena i uspostavljanje centralizovane države. Uveo je redovne poreze i niz novih zakona da zamjene one koje su njegovi prethodnici uveli mnogo prije njega.
Po Vuku Karadžiću, njegovo kršteno ime bilo je „Radoje“ pa je u narodu ostao poznat kao vladika Rade.
Njegoš, 1838. godine, nedaleko od manastira, sazdao je novu vladarsku rezidenciju – Biljardu, a Cetinje se uvećava podizanjem novih kuća. Sve to, postepeno je ukazivalo prostor ka urbanizaciji centra crnogorske države.
Njegoš je sam izabrao posebno mjesto za svoj počinak, kako bi i dalje posmatrao svoju zemlju i narod. Po legendi, Njegoš je odabrao Jezerski vrh, drugi najviši na Lovćenu, jer je verovao da treba da ostavi najviši vrh budućim generacijama i vladarima. Na najvišem vrhu – Štirovnik, danas se nalazi TV toranj.
U doba vladavine Njegoševog nasljednika, Danila Petrovića, Crna Gora biva proglašena knjaževinom, što dodatno podstiče razvoj Cetinja.
No, doba velikog progresa Cetinja, u punom značenju tog pojma, dogodiće se u doba vladavine knjaza Nikole I Petrovića. Riječ je o periodu za kojeg će biti podignuto niz javnih objekata. Tako je 1864. godine izgrađeno impresivno zdanje prvog hotela – „Lokande“, a tri godine kasnije i novi knjažev dvor. Među objektima koji su sazdani u istom razdoblju, neizostavan je i nekadašnji Djevojački institut, te objekat bolnice.
Međunarodnim priznanjem Crne Gore, 1878. godine, Cetinje u sve većoj mjeri stiče renome i obrise evropske prijestonice – uz sve odgovarajuće atribute. Kako su godine odmicale, u glavnom gradu crnogorske države bilo je sve više modernih zgrada, niz ambasada, a do 1914. godine, Cetinje doživljava svojevrstan urbano – populacioni procvat. Iz pomenutog perioda, uostalom, datiraju i zdanja Vladinog doma, te današnjeg Kraljevskog pozorišta „Zetski dom“.
U toj epohi, na Cetinje dolaze i u njemu borave brojni intelektualci iz različitih južnoslovenskih krajeva i šire, što je predstavljalo nemjerljiv doprinos razvoju kulturno – prosvjetne, zdravstvene i drugih sfera društvenog života.
U razdoblju između dva svjetska rata, Cetinje je bilo sjedište Zetske banovine. Populacije je u tom periodu dodatno uvećana, te je, prema rezultatima popisa iz 1931. godine, grad imao 8.982 stanovnika. Prema popisu iz 2011. godine, Cetinje ima oko 14.000 stanovnika.
Po završetku Drugog svjetskog rata, odlukom Skupštine Narodne Republike Crne Gore, novim glavnim gradom proglašena je Podgorica, odnosno, tadašnji Titograd.
Danas, Cetinje je jedan od posjećenijih turističkih centara u Crnoj Gori, a jedno od najposjećenijih zdanja na Cetinju je svakako Cetinjski manastir.
Cetinjski manastir je sazidao 1484. godine Ivan Crnojević. Turci su ga više puta rušili, ali ga je narod obnavljao i iznova gradio. U njemu se čuvaju mošti Sv. Petra Cetinjskog, jedne od najsvetlijih ličnosti crnogorske istorije, ruka Svetog Jovana Krstitelja – ruka koja je krstila Isusa, i epitrahelj Svetog Save (Rastka Nemanjića), osnivača Srpske pravoslavne crkve.
Značajno mjesto u crnogorskom turizmu zauzima i Lipska pećina kod Cetinja.
Lipska pecina, kao jedina valorizovana pećina u Crnoj Gori, sa prekrasnim sistemom od 2,5 km prolaza, dvorana i galerija, danas predstavlja jednu od najznačajnijih turističkih atrakcija Crne Gore, a doživljaj koji nudi je neopisiv. Njena ljepota je poznata od davnina a posebnu pažnju su joj poklanjali Petar II Petrovic Njegoš i kralj Nikola I, još jedna velika ličnost crnogorske istorije.
Cetinje ima umjereno kontinentalnu klimu koju odlikuju sušna i topla ljeta sa prosječnom temperaturom od 20°C, uz blage i vlažne zime sa prosječnom temperaturom od 2.1°C. Ovakva klima pogoduje razvoju turizma u ljetnjim i zimskim mjesecima, ali u toku proljeća i jeseni obiluje kišama, te spada među najkišovitije gradove Evrope.
Spajanjem prirodne ljepote, kulture i istorije – posjetom Cetinju – dobićete vjernu sliku jednog malog ali velikog naroda sa brdovitog Balkana.
VAŽNI TELEFONI
PRIJESTONICA CETINJE +382(0) 41/231-755
HITNA POMOĆ 124 ILI +382(0) 41/233-002
POLICIJA 122 ILI +382(0) 41/231-007
VATROGASCI 123 ILI +382(0) 41/234-155
DOM ZDRAVLJA +382(0) 41/231-379
ELEKTRO-PRIVREDA CG +382(0) 41/231-510
KOMUNALNO +382(0) 67/252-511
VODOVOD I KANALIZACIJA +382(0) 41/231-136
TURISTIČKA ORGANIZACIJA cetinje.travel